کد مطلب:224208 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:145
کتابخانه مبارک در تهران
آستانه مقدس رضوی دارای سه كتابخانه است یكی كوچك تر كه محل قرآن های كریم و صحف ادعیه و قرآن ها به خطوط ائمه طاهرین سلام الله علیهم اجمعین و خطوط مشاهیر خطاطین عالم می باشد و آن در گوشه ی جنوب و مشرق ایوان طلای صحن عتیق است، این بیت شریف فقط ماه مبارك رمضان سراسر درب نقره اش
[ صفحه 235]
باز می شود برای تلاوت قرآن مجید و مقابله حفاظ موظف آستانه میان ایوان طلا [1] دیگر كتابخانه ی بزرگ كه مخزن جواهر كتب نفیسه و قرآن ها و مرقعات و نمونه ی قرآن خط بایسنقر است و اكنون، محلش انتقال یافته است به جای موزه واقع در فلكه جنوبی محاذی خیابان طهران.
اگر چه تاریخچه كتابخانه مفصلا در مقدمه ی جلد چهارم فهرست كتابخانه به قلم و تتبع ریاست محترم كتابخانه نوشته شده و به طبع رسیده و شامل این عناوین است 1- تاریخ كتابخانه 2- جایگاه كتابخانه 3- واقفین عمده 4- كتابداران كتابخانه 5- فهرست كتابخانه.
لیكن برای مزید بصیرت خوانندگان این كتاب، قسمتی از تاریخ كتابخانه را در این جا نقل می نمائیم: [2] .
تنها كتابخانه ای كه از كتابخانه های نامی بزرگ ایران در ادوار اسلامی باقی مانده این كتابخانه است در این شهرستان به وقوع پیوسته دست یغما و تعدی بر ای كتابخانه رفته، به این جهت تاریخ تأسیس و كیفیت دائر بودن آن را در ادوار مختلفه نمی توان به تحقیق معین داشت آن چه از قرائن و شواهد و نصوصی كه در وقف نامه های مرقوم در پشت برخی از مصاحف شریفه و كتبی كه از دیرین زمان باقی مانده «و تا كنون به دست آمده» بر می آید این است كه علی الرسم مذهبی (از وقف نمودن قرآن در معابذ و مساجد و اماكن متبركه) قرآن هایی بر روضه ی مطهره وقف شده قدیمی ترین نسخ موجوده از آن ها جزواتی است كه واقف آن ابوالبركات علی بن حسین و تاریخ وقف آن (421) قمری هجری است و نیز قرآنی است كه در اوائل قرن پنجم در دوره دیالمه وقف شده واقف آن شهر ستی بنت الامیر ابی العباس خسرو فیروز بن ركن الدوله است در مرور زمان عدد متنابهی قرآن بر روضه منوره وقف شده و شهرستان مشهد هم مركزیت مذهبی و علمی پیدا كرده اندك اندك كتب مذهبی از قبیل تفسیر و حدیث نیز بر روضه منوره وقف می شده تا در اواخر قرن هشتم و اواسط قرن نهم كه دوره سلطنت شاهرخ گوركانی است این پادشاه دادگستر دانش دوست، علاقه مخصوصی به مشهد داشت و در این دوره مركزیت مشهد و كوچ كردن مردم از نواحی و اطراف و اقامت در آن اهمیت مخصوصی به خود گرفته بود به حدی كه حاكم وقت «خواجه سید میرزا» هراسان و مشوش می شود و مسئله ی
[ صفحه 236]
مهاجرت به مشهد را به دربار گزارش می دهد و در این موضوع كسب تكلیف می كند كه شرحش از مبحث ما بیرون است. باری در این دوره مساجد و مدارس و معاهد و محافل مشهد تأسیس و دائر و رونق می گیرد ملكه وقت مسجد جامع تاریخی گوهرشاد را بنا می كند بدیهی است كه در هم چه دوره ای كتابخانه روضه مباركه نیز اهمیت به خود گرفته.
[ صفحه 235]
باز می شود برای تلاوت قرآن مجید و مقابله حفاظ موظف آستانه میان ایوان طلا [1] دیگر كتابخانه ی بزرگ كه مخزن جواهر كتب نفیسه و قرآن ها و مرقعات و نمونه ی قرآن خط بایسنقر است و اكنون، محلش انتقال یافته است به جای موزه واقع در فلكه جنوبی محاذی خیابان طهران.
اگر چه تاریخچه كتابخانه مفصلا در مقدمه ی جلد چهارم فهرست كتابخانه به قلم و تتبع ریاست محترم كتابخانه نوشته شده و به طبع رسیده و شامل این عناوین است 1- تاریخ كتابخانه 2- جایگاه كتابخانه 3- واقفین عمده 4- كتابداران كتابخانه 5- فهرست كتابخانه.
لیكن برای مزید بصیرت خوانندگان این كتاب، قسمتی از تاریخ كتابخانه را در این جا نقل می نمائیم: [2] .
تنها كتابخانه ای كه از كتابخانه های نامی بزرگ ایران در ادوار اسلامی باقی مانده این كتابخانه است در این شهرستان به وقوع پیوسته دست یغما و تعدی بر ای كتابخانه رفته، به این جهت تاریخ تأسیس و كیفیت دائر بودن آن را در ادوار مختلفه نمی توان به تحقیق معین داشت آن چه از قرائن و شواهد و نصوصی كه در وقف نامه های مرقوم در پشت برخی از مصاحف شریفه و كتبی كه از دیرین زمان باقی مانده «و تا كنون به دست آمده» بر می آید این است كه علی الرسم مذهبی (از وقف نمودن قرآن در معابذ و مساجد و اماكن متبركه) قرآن هایی بر روضه ی مطهره وقف شده قدیمی ترین نسخ موجوده از آن ها جزواتی است كه واقف آن ابوالبركات علی بن حسین و تاریخ وقف آن (421) قمری هجری است و نیز قرآنی است كه در اوائل قرن پنجم در دوره دیالمه وقف شده واقف آن شهر ستی بنت الامیر ابی العباس خسرو فیروز بن ركن الدوله است در مرور زمان عدد متنابهی قرآن بر روضه منوره وقف شده و شهرستان مشهد هم مركزیت مذهبی و علمی پیدا كرده اندك اندك كتب مذهبی از قبیل تفسیر و حدیث نیز بر روضه منوره وقف می شده تا در اواخر قرن هشتم و اواسط قرن نهم كه دوره سلطنت شاهرخ گوركانی است این پادشاه دادگستر دانش دوست، علاقه مخصوصی به مشهد داشت و در این دوره مركزیت مشهد و كوچ كردن مردم از نواحی و اطراف و اقامت در آن اهمیت مخصوصی به خود گرفته بود به حدی كه حاكم وقت «خواجه سید میرزا» هراسان و مشوش می شود و مسئله ی
[ صفحه 236]
مهاجرت به مشهد را به دربار گزارش می دهد و در این موضوع كسب تكلیف می كند كه شرحش از مبحث ما بیرون است. باری در این دوره مساجد و مدارس و معاهد و محافل مشهد تأسیس و دائر و رونق می گیرد ملكه وقت مسجد جامع تاریخی گوهرشاد را بنا می كند بدیهی است كه در هم چه دوره ای كتابخانه روضه مباركه نیز اهمیت به خود گرفته.
[1] حال تحرير اين سطور مؤلف افتخار تصدي تصحيح قرآن آقايان فوق الذكر را دارد و نظارت حضور و غياب آن ها با آقا ميرزا مسيح رضوي كشيك نويس حفاظ مي باشد.
[2] اين قسمت را آقاي هروي صاحب كتاب حديقةالرضويه نوشته اند.